Aurrerapenaren giltza

Zientzia praktikatzeak munduaren osaera eta gertatzen diren fenomenoen funtzionamendua azaltzen laguntzen digu; ezagutza horren erabilpenak gure bizi kalitatea asko hobetu digu alor askotan. Gehiengoaren ustetan, ni neu barne, ondo egindako zientziak fidagarritasun altua du, ez bakarrik zientzialariek ekarri dituzten begi bistako onurengatik, baizik eta egungo metodo zientifikoaren atzean dagoen lan zorrotzaren ondorioa direlako ere bai.

Ingurura begiratzea besterik ez dago zientzia eta teknologiak mesede handiak ekarri dizkigutela baieztatzeko, horren lekuko dira, adibidez, medikuntza eta elikaduraren mundua, zientziaren garapenaren ausentzian ezin izango liratekeenak garatu. Hala ere, kalteak eragin dizkigutela ezin ukatu, adibidez, herritarren kontra egiteko armak sortzea edota gizartearen indibidualtasuna sendotzen duten teknologia berrien erabilpen okerrak ekarri dituztelako. Are gehiago, gurea ez den milaka espezieri bizitza asko oztopatu diegu kontrolik gabe erabili baitugu ezagumen zientifikoa, soilik onurak modu azkar eta errazean lortze aldera. Hala eta guztiz ere, hori zientziaren erabilpenaren errua litzateke eta ez zientziarena bera….edo bai? Zientziaren atzean pertsonak daude eta hartzen ditugun erabakiak ez dira inoiz guztiz objektiboak.

Historian zehar ikusi den bezala, gizakiak zerbaitetan sinetsi behar izan du, hori bera bizitzaren xedetzat hartzeko eta jarraitzeko. Nik zerbaitetan sutsuki fidatu behar banu, izan dadila behaketa eta esperimentazioan oinarritzen den horretan eta ez batzuen iritzi guztiz subjektiboan oin hartzen diren baieztapen horietan (pseudozientziak adibidez). Baina ez dezagun zientzia jainko bat bailitzan gurtu, ezer ez baita perfektua; arrazonamendu kritikoa praktikatu beharra dagoela uste dut. Gizaki subjektiboa garen aldetik, besteek kontatzen digutena zalantzan jartzea gauza osasungarria da, ezinbestekoa baita ondorioetara zergatik eta nola iritsi garen ulertzea; gauza batean benetan sinisteko, behintzat ulertu eta frogekin justifikatu beharra dagoela uste dut. Baina, ezinezkoa da norberak zientziaren ezagutza guztiak analizatu eta ulertzea hamaika baitira horiek. Beraz, zientzialariei konfiantza eman behar zaie gizarteko aurrerapenak ekar ditzaten, tartean porrotak eta arrakastak izango dituztelarik gizakiak diren aldetik; egin dezakeguna, hauek plazaratutakoa, ahal den heinean kritikoki analizatzea da, guk erabakiz ea bizitzarako balioko digun ezagutza horrek edo deskartatu egingo dugun. Eta horretarako kultura zientifikoa geureganatzea ezinbestekoa da.

Hau dena esanda, zientzia gehienbat mesedegarria dela eta metodo zientifikoa kalitatezkoa dela uste dudanez, zientzian sinisten dut. Eta bukatzeko, zientzia baino, zientzialariak miretsi behar direla uste dut, mundu hobeago batean bizitzeko lan gogorra eta askotan, gutxietsia, egiten baitute.